خدمات پسیو شبکه و تجهیزات پسیو شبکه
تجهیزات شبکه نقش حیاتی در زیرساخت اداری شرکت ها و سازمان ها ایفا می‌کنند. این تجهیزات شبکه، همانند رگ‌های بدن که جریان خون (اطلاعات) را در سراسر بدن (دفتر کار) جابه‌جا می‌کنند، نقش اساسی در انتقال داده‌ها و اطلاعات در محیط کاری ایفا می‌کنند. برخی از این تجهیزات برای تشکیل و راه‌اندازی شبکه ضروری هستند، در حالی که برخی دیگر بر اساس نوع شبکه و فعالیت‌های سازمان انتخاب و خریداری می‌شوند.
در این مقاله، به بررسی و معرفی تجهیزات پسیو شبکه بپردازیم. همچنین این تجهیزات را با تجهیزات اکتیو مقایسه خواهیم کرد تا تفاوت‌های کاربردی و عملکردی آن‌ها را به خوبی درک کنیم.
تجهیزات اکتیو و پسیو شبکه از جنبه‌های مختلفی با یکدیگر متفاوت هستند. تجهیزات اکتیو وظیفه برق‌رسانی به مدارها را بر عهده دارند، در حالی که تجهیزات پسیو از این برق استفاده می‌کنند. تجهیزات اکتیو توانایی تولید انرژی به شکل ولتاژ یا جریان را دارند، اما تجهیزات پسیو انرژی را به صورت ولتاژ یا جریان ذخیره می‌کنند. تجهیزات اکتیو قادر به تقویت نیرو هستند، اما تجهیزات پسیو چنین توانایی ندارند. همچنین تجهیزات اکتیو می‌توانند جریان را به گردش درآورند، در حالی که تجهیزات پسیو این قدرت را ندارند. تجهیزات اکتیو به منابع خارجی نیاز دارند، در حالی که تجهیزات پسیو نیازمند منابع بیرونی نیستند. در نهایت، تجهیزات اکتیو نیرورسان هستند، اما تجهیزات پسیو را می‌توان نیروپذیر معرفی کرد.
به طور خلاصه، تجهیزات اکتیو دستگاه‌ها یا عواملی هستند که توانایی تأمین یا رساندن انرژی را دارند. در مقابل، تجهیزات پسیو به منابع خارجی نیاز ندارند و می‌توانند انرژی را به شکل ولتاژ یا جریان در مدار ذخیره کنند. درک این تفاوت‌ها در انتخاب و استفاده صحیح از این تجهیزات در شبکه‌های کامپیوتری بسیار حائز اهمیت است.
لیست تجهیزات پسیو شبکه بسیار گسترده و متنوع است و بسته به نوع شبکه‌ای که در آن مشغول به فعالیت هستید، می‌توانید این تجهیزات را انتخاب کنید. برخی از این تجهیزات برای راه‌اندازی و عملکرد صحیح شبکه ضروری هستند، در حالی که برخی دیگر چنین ضرورتی ندارند. هر یک از این تجهیزات نقش مهمی در ایجاد امکانات و شرایط مناسب برای انتقال داده‌ها در شبکه ایفا می‌کنند.
انواع کابل‌های شبکه (Network Cable) از جمله مهم‌ترین و اساسی‌ترین تجهیزات پسیو شبکه هستند که وظیفه انتقال داده‌ها را بر عهده دارند.
پچ‌کوردها (Patch Cord) نیز به عنوان ابزاری برای اتصال تجهیزات فعال شبکه به یکدیگر و به شبکه کاربرد دارند.
داکت‌ها و ترانک‌ها (Duct and Trunk) نیز از دیگر تجهیزات پسیو شبکه هستند که به منظور مدیریت و سازماندهی کابل‌های شبکه استفاده می‌شوند.
رک‌ها (Rack) نیز از جمله تجهیزات پسیو شبکه محسوب می‌شوند که به منظور نصب و سازماندهی تجهیزات فعال شبکه مورد استفاده قرار می‌گیرند.
سوکت‌های دیواری (Wall Socket)، کیستون‌ها (Keystone)، فیس‌پلیت‌ها (Face Plate) و پچ‌پنل‌ها (Patch Panel) نیز از دیگر تجهیزات پسیو شبکه هستند که در جهت تسهیل و سازماندهی اتصالات شبکه کاربرد دارند.
در نهایت، کابل‌های فیبر نوری (Fiber Optic Cable) نیز به عنوان یکی از مهم‌ترین تجهیزات پسیو شبکه محسوب می‌شوند که در انتقال داده‌ها در شبکه‌های با سرعت بالا نقش بسیار مهمی ایفا می‌کنند.
هر یک از این تجهیزات پسیو شبکه به نوعی در ایجاد امکانات و شرایط مناسب برای انتقال داده‌ها در شبکه نقش دارند و انتخاب و به کارگیری صحیح آن‌ها می‌تواند در بهبود عملکرد و کارایی شبکه نقش بسزایی داشته باشد.
کابل‌های شبکه
کابل‌های شبکه یکی از اساسی‌ترین و مهم‌ترین تجهیزات پسیو در زیرساخت‌های شبکه‌ای محسوب می‌شوند. این کابل‌ها وظیفه انتقال داده‌ها و اطلاعات را در شبکه‌های کامپیوتری بر عهده دارند و نقش حیاتی در برقراری ارتباط بین تجهیزات فعال شبکه ایفا می‌کنند.
کابل‌های شبکه به دو دسته اصلی کابل‌های مسی و کابل‌های فیبر نوری تقسیم می‌شوند. کابل‌های مسی برای انتقال داده‌ها در فواصل کوتاه مورد استفاده قرار می‌گیرند و معمولاً به صورت کابل‌های زوج به هم تابیده (Twisted Pair) ساخته می‌شوند. این کابل‌ها از چهار سیم مسی با رنگ‌های مختلف تشکیل شده‌اند که به صورت دو به دو به هم تابیده‌اند. این طراحی به منظور کاهش ایجاد نویز و تداخل الکترومغناطیسی صورت گرفته است.
کابل‌های زوج به هم تابیده بر اساس محافظت در برابر ایجاد نویز به دو دسته کابل‌های بدون شیلد (UTP) و کابل‌های با شیلد و فویل (SFTP) تقسیم می‌شوند. کابل‌های UTP از محافظت کمتری در برابر نویز برخوردارند، در حالی که کابل‌های SFTP با داشتن شیلد و فویل، محافظت بیشتری در برابر نویز ایجاد می‌کنند.
علاوه بر این، کابل‌های شبکه مسی بر اساس سرعت انتقال داده‌ها و پهنای باند به انواع مختلفی تقسیم‌بندی می‌شوند که شامل CAT5E، CAT6، CAT6A و CAT7 هستند. هر یک از این انواع کابل‌ها ویژگی‌ها و مشخصات فنی متفاوتی دارند و بر اساس نیازهای شبکه و سرعت مورد نیاز، انتخاب می‌شوند.
در مقابل، کابل‌های فیبر نوری برای انتقال داده‌ها در فواصل طولانی مورد استفاده قرار می‌گیرند. این کابل‌ها با استفاده از فیبرهای نوری، امکان انتقال سریع و با کیفیت داده‌ها را در شبکه‌های با پهنای باند بالا فراهم می‌کنند. کابل‌های فیبر نوری به دلیل مقاومت بالا در برابر تداخل الکترومغناطیسی و همچنین امکان انتقال اطلاعات در فواصل طولانی، در شبکه‌های پرسرعت و با نیاز به پهنای باند بالا کاربرد گسترده‌ای دارند.
در مجموع، کابل‌های شبکه به عنوان یکی از اساسی‌ترین و ضروری‌ترین تجهیزات پسیو شبکه محسوب می‌شوند که نقش حیاتی در برقراری ارتباط بین تجهیزات فعال شبکه و انتقال داده‌ها ایفا می‌کنند. انتخاب و به کارگیری صحیح این کابل‌ها بر اساس نیازهای شبکه و مشخصات فنی آن‌ها، می‌تواند در بهبود عملکرد و کارایی کلی شبکه نقش بسزایی داشته باشد.
پچ کورد شبکه
پچ کوردها کابل‌های شبکه‌ای هستند که در اندازه‌های معمول مانند 1 یا 2 متر به فروش می‌رسند و دو سر آن‌ها به سوکت شبکه RJ-45 وصل شده است. این کابل‌ها در متراژهای مختلفی از 10 سانتی‌متر تا 30 متر موجود هستند. استفاده از پچ کوردها به دلیل نیاز نداشتن به نصب سوکت در دو سر کابل، راحت‌تر از کابل‌های شبکه است. بنابراین تفاوت اصلی پچ کورد و کابل شبکه در متراژ و داشتن سوکت شبکه در دو سر پچ کورد است.
پچ کوردها مانند کابل‌های شبکه، به دو دسته UTP و SFTP تقسیم می‌شوند که به قابلیت نویزپذیری آن‌ها مربوط است. این کابل‌ها برای اتصال دستگاه‌های الکتریکی یا اپتیکالی که نوع آن‌ها با هم فرق دارد، مورد استفاده قرار می‌گیرند. پچ کوردها در رنگ‌های مختلف تولید می‌شوند تا بتوان آن‌ها را از هم تشخیص داد.
داکت و ترانکینگ
دو نوع تجهیزات شبکه پسیو هستند که برای نظم بخشیدن و محافظت از کابل‌ها در کابل‌کشی‌های روکار استفاده می‌شوند. این تجهیزات از جنس‌های مختلفی مانند پی‌وی‌سی و پلاستیک تولید می‌شوند و استفاده از آن‌ها افزایش طول عمر و امنیت شبکه را به همراه دارد.
انواع داکت و ویژگی‌های آن‌ها
انواع داکت شامل داکت ساده، داکت شیاردار، داکت زمینی و داکت دیواری است. داکت‌ها معمولاً پهنای کمتری نسبت به ترانکینگ‌ها دارند و تعداد کمتری کابل را پوشش می‌دهند.
ترانکینگ: ویژگی‌ها و کاربردها
ترانکینگ‌ها معمولاً بزرگ‌تر از داکت‌ها هستند و امکان نصب کلید و پریز روی آن‌ها وجود دارد. همچنین ترانکینگ‌ها ویژگی ماژولار بودن را دارند که باعث افزایش انعطاف‌پذیری آن‌ها می‌شود.
مقاومت در برابر محیط
اغلب مدل‌های داکت و ترانکینگ در برابر رطوبت و آب مقاوم نیستند و بیشتر در فضاهای بسته استفاده می‌شوند. مدل‌های فلزی این تجهیزات برای نصب در محیط بیرونی طراحی و مقاوم سازی شده‌اند.
انواع داکت برای استفاده از محیط هایی مختلف ساختار متفاوتی هم دارن:
- داکت ساده
- داکت شیاردار
- داکت زمینی
- داکت دیواری
سوکت
سوکت‌ها به دو دسته کلی سوکت شبکه و سوکت تلفن تقسیم می‌شوند. سوکت شبکه به دو سر کابل شبکه متصل می‌شود تا بتوان آن کابل را به تجهیزاتی مانند روتر، سوییچ و غیره وصل کرد. سوکت شبکه‌ای که به دو سر کابل‌های شبکه وصل می‌شود، RJ-45 نام دارد. این سوکت 8 عدد پین دارد که طبق دو استاندارد رنگ‌بندی T-568A و T-568B، 8 رشته سیم کابل به آن‌ها متصل می‌شوند.
در گره‌های شبکه (Network Node)، سوکت نقش نقطه پایانی را برای ارسال و دریافت اطلاعات در شبکه ایفا می‌کند. سوکت شبکه هم برای ایجاد ارتباط در شبکه و هم برای اتصال خط تلفن به گوشی مورد استفاده قرار می‌گیرد. ساختار و ویژگی‌های سوکت توسط API و مناسب معماری شبکه تعیین می‌شود. این دسته از انواع تجهیزات پسیو شبکه فقط برای زمانی ساخته شده‌اند که درخواستی در گره در حال انجام است. سوکت به سه دسته اصلی Datagram، Stream و Raw تقسیم می‌شود که هرکدام کاربرد خاص خود را دارند.
کیستون شبکه
کیستون شبکه نقش رابط را ایفا می‌کند. کیستون دو بخش دارد: یک ورودی که کابل شبکه به آن متصل می‌شود و یک خروجی که به پورت مادگی RJ-45 متصل می‌شود. کیستون‌ها مانند کابل و سوکت در انواع UTP، STP و استانداردهای مختلف Cat تقسیم‌بندی می‌شوند. در زمان انتخاب کیستون باید توجه داشت که نوع کیستون‌ها با تجهیزات دیگر مانند کابل و پچ پنل یکی باشد.
کیستون‌ها نقش مادگی را در سیستم شبکه دارند و موجب اتصال تجهیزات می‌شوند. کیستون‌ها نقش مهمی در سرعت شبکه ایفا می‌کنند و برای اتصال تجهیزاتی مانند روتر و سوییچ به کار می‌روند.
کیستون‌های شبکه به دسته‌هایی مانند Cat5، Cat5e، Cat6، Cat6A، Cat7 و Cat8 تقسیم می‌شوند و جنس آن‌ها اغلب از پلاستیک یا فلز ساخته می‌شود. نصب کیستون اهمیت زیادی دارد و بسته به نوع آن در مکان صحیح باید قرار بگیرد، در غیر این صورت احتمال بروز مشکل وجود دارد.
کیستون‌ها در مکان‌های مختلفی مانند پچ پنل، ترانک، باکس‌ها و دیگر جاها قرار می‌گیرند. با توجه به کاربرد این کیستون‌ها، باید کیستون مناسب خریداری شود، در غیر این صورت در راه‌اندازی شبکه با مشکل مواجه خواهید شد. کیستون‌ها در واقع کانکشن‌هایی برای سربندی کابل‌های مسی هستند و اجزای مختلف شبکه را به یکدیگر ارتباط می‌دهند.
رک
رک محفظه‌ای فلزی است که تجهیزات شبکه و سرور مانند سوییچ، روتر و غیره در آن نگهداری می‌شوند. این کار به منظور جلوگیری از آسیب دیدن تجهیزات، مدیریت راحت‌تر و ایجاد تهویه مناسب برای آن‌ها انجام می‌شود. رک‌ها در اتاق‌های سرور و شبکه استفاده می‌شوند و به دو دسته کلی رک ایستاده و رک دیواری تقسیم می‌شوند.
رک‌های ایستاده روی زمین قرار می‌گیرند و از لحاظ سایز بزرگ‌تر هستند (از 12 تا 47 یونیت) و تجهیزات بیشتری را در خود جای می‌دهند. در مقابل، رک‌های دیواری توسط ماژولی به دیوار نصب می‌شوند و سایز آن‌ها از 4 یونیت تا 12 یونیت است و حجم و وزن کمتری از تجهیزات را تحمل می‌کنند.
رک‌ها اغلب به رنگ سیاه هستند و وظیفه تأمین امنیت سخت‌افزاری شبکه را به عهده دارند. بسته به نیاز، این بخش از شبکه دارای دستگاهی با طول و ارتفاع متفاوت است. رک‌ها فضای مناسبی برای نگهداری تجهیزات فراهم می‌کنند که حتی به تهویه هوا هم مجهز هستند.
در انتخاب رک باید به موارد مختلفی توجه کرد، از جمله اندازه رک بر مبنای یونیت، عمق رک، وجود فن برای خنک نگه داشتن تجهیزات و همچنین امکان وجود پچ پنل یا پریز برق در رک. رک‌ها نقش مهمی در نظم و ترتیب تجهیزات شبکه دارند و موجب افزایش طول عمر تجهیزات می‌شوند.
پچ پنل
پچ پنل یکی از انواع تجهیزات پسیو شبکه است که قطعه‌ای مستطیلی شکل با تعداد زیادی پورت است که رابطی بین کابل‌های شبکه و تجهیزات اصلی محسوب می‌شود. کابل‌ها به جای اتصال مستقیم به تجهیزات، در یک مکان جمع شده و وارد پچ پنل می‌شوند. این امر باعث می‌شود که در زمان توسعه شبکه، اضافه کردن یک کلاینت جدید دردسر زیادی نداشته باشد. همچنین شماره‌گذاری پورت‌های پچ پنل به مدیریت بهتر کابل‌ها کمک می‌کند.
پچ پنل‌ها بر اساس جنس، تعداد پورت‌ها، ماژولار بودن یا نبودن، شیلددار بودن یا نبودن و سایر ویژگی‌ها به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند. این قطعه مستطیلی شکل با 12 تا 24 پورت شبکه، امکان اتصال کابل‌های شبکه با طول 20 تا 30 سانتی‌متر را فراهم می‌کند.
در مواقع نیاز، سیستم‌های موجود به یکی از این پورت‌ها متصل شده و با شبکه ارتباط برقرار می‌کنند. استفاده از پچ پنل باعث می‌شود تا مدیریت و عیب‌یابی شبکه سریع‌تر انجام شود و امکان برقراری نظم بین کابل‌ها را فراهم می‌آورد.
فیس پلیت
پریز توکار در شبکه پسیو به عنوان فیس پلیت شناخته می‌شود. فیس پلیت به دو شکل تک پورتی و دو پورتی ارائه می‌شود که در آن کیستون و پریز تلفن نصب می‌گردد. این فیس پلیت ها از جنس پلاستیک مقاوم و مستحکم بوده و به رنگ سفید عرضه می‌شوند.
برای فیس پلیت ها، برچسب‌هایی وجود دارد که می‌توان شماره پریز در شبکه را بر روی آن مشخص کرد. طراحی فیس پلیت به صورت باریک و پهن است و بسته به نوع استفاده، درون دیوار یا بر روی سطح قرار می‌گیرند.
فیبر نوری
کابل فیبر نوری یکی دیگر از تجهیزات پسیو در شبکه است که استفاده از آن در سال‌های اخیر، به ویژه در پروژه‌های FTTH که بر اساس استفاده از فیبر نوری هستند افزایش یافته است.
این کابل از چندین لایه تشکیل شده است:
- هسته شیشه‌ای یا پلاستیکی: این هسته نازک، داده‌ها را به صورت نور در مسافت‌های طولانی منتقل می‌کند.
- کلدینگ: این لایه نور را به هسته منعکس می‌کند.
- بافر: این لایه از نشت نور جلوگیری می‌کند.
- روکش بیرونی: این لایه از کابل در برابر آسیب‌های فیزیکی محافظت می‌کند.
کابل فیبر نوری کاملاً در برابر EMI و RFI مصون است و می‌تواند اطلاعات را با سرعت بالا و در مسافت‌های طولانی (تا 40 کیلومتر با سرعت 100 گیگابیت بر ثانیه) منتقل کند.
بر اساس تعداد پرتوهای نور در یک زمان معین، دو نوع کابل فیبر نوری وجود دارد:
- SMF (سینگل مد): این کابل تنها یک پرتو نور را حمل می‌کند و قابل اعتمادتر و دارای پهنای باند بالاتر است.
- MMF (مالتی مد): این کابل چندین پرتو نور را حمل می کند و برای مسافت‌های کوتاه‌تر استفاده می‌شود.
برندهای معروف تولید کننده تجهیزات پسیو شبکه
در حوزه تجهیزات پسیو شبکه، برندهای مختلفی با تخصص‌های متفاوت در بازار حضور دارند. این برندها با تولید محصولات با کیفیت و مشخصات فنی ویژه، سهم قابل توجهی از بازار را به خود اختصاص داده‌اند.
از جمله معروف‌ترین و با کیفیت‌ترین برندهای تولید کننده تجهیزات پسیو شبکه می‌توان به البرز، دانوب، سوپیتا، لگراند و پایا سیستم اشاره کرد. هر کدام از این برندها در زمینه‌های خاصی تخصص بیشتری دارند و به نوعی به برند برتر آن تجهیزات تبدیل شده‌اند.
به عنوان مثال، دانوب در تولید داکت و ترانکینگ شبکه جایگاه ویژه‌ای دارد و به عنوان یکی از برندهای پیشرو در این حوزه شناخته می‌شود. همچنین در بحث کابل شبکه و پچ کورد، لگراند و نگزنس نسبت به سایر برندها شناخته شده‌تر هستند.
سایر برندهای معروف در این زمینه عبارتند از: اچ پی ایران، اچ پی آسیا، البرز، پایا سیستم و دی لینک. هر کدام از این برندها با ارائه محصولات با کیفیت و مشخصات فنی مناسب، سهم قابل توجهی از بازار تجهیزات پسیو شبکه را به خود اختصاص داده‌اند.
در مجموع، آشنایی با این برندها و ویژگی‌های محصولات آن‌ها می‌تواند به مدیران شبکه در انتخاب تجهیزات مناسب و مدیریت شبکه کمک شایانی کند. همچنین رعایت نکات فنی در نصب و چیدمان این تجهیزات نیز از اهمیت بسزایی برخوردار است.
خدمات پسیو شبکه
خدمات پسیو شبکه به زیرساخت فیزیکی یک شبکه کامپیوتری اشاره دارد که شامل کابل‌ها، کانکتورها، رک‌ها، داکت‌ها، ترانکینگ‌ها، پچ پنل‌ها، کیستون‌ها، سوئیچ‌ها و روترها می‌شود. این خدمات به عنوان ستون فقرات شبکه عمل می‌کنند و برای انتقال داده‌ها و سیگنال‌ها بین دستگاه‌های مختلف در شبکه ضروری هستند.
برخی از خدمات پسیو شبکه عبارتند از:
کابل کشی شبکه: شامل نصب و راه اندازی انواع کابل‌های شبکه مانند کابل‌های مسی، فیبر نوری و …
نصب و راه اندازی تجهیزات شبکه: شامل نصب و راه اندازی سوئیچ‌ها، روترها، رک‌ها، داکت‌ها، ترانکینگ‌ها، پچ پنل‌ها و کیستون‌ها
راه اندازی اتاق سرور: شامل طراحی، ساخت و تجهیز اتاق سرور
تست و عیب یابی شبکه: شامل تست و عیب یابی زیرساخت شبکه برای اطمینان از عملکرد صحیح آن
مدیریت و نگهداری شبکه: شامل ارائه خدمات پشتیبانی و نگهداری از زیرساخت شبکه
مزایای استفاده از خدمات پسیو شبکه:
افزایش کارایی: خدمات پسیو شبکه به شما کمک می‌کند تا شبکه خود را به طور کارآمدتر اجرا کنید.
افزایش قابلیت اطمینان: خدمات پسیو شبکه به شما کمک می‌کند تا شبکه خود را قابل اعتمادتر کنید.
افزایش امنیت: خدمات پسیو شبکه به شما کمک می‌کند تا شبکه خود را امن‌تر کنید.
کاهش هزینه‌ها: خدمات پسیو شبکه به شما کمک می‌کند تا هزینه‌های خود را در بلندمدت کاهش دهید.
انتخاب یک شرکت معتبر برای ارائه خدمات پسیو شبکه بسیار مهم است.
در اینجا چند نمونه از کاربردهای خدمات پسیو شبکه آورده شده است:
ادارات و شرکت‌ها: خدمات پسیو شبکه برای راه اندازی و مدیریت شبکه‌های کامپیوتری در ادارات و شرکت‌ها استفاده می‌شود.
مطب‌ها و بیمارستان‌ها: خدمات پسیو شبکه برای راه اندازی و مدیریت شبکه‌های کامپیوتری در مطب‌ها و بیمارستان‌ها استفاده می‌شود.
هتل‌ها: خدمات پسیو شبکه برای راه اندازی و مدیریت شبکه‌های کامپیوتری در هتل‌ها استفاده می‌شود.
مراکز خدماتی: خدمات پسیو شبکه برای راه اندازی و مدیریت شبکه‌های کامپیوتری در مراکز خدماتی مانند رستوران‌ها و فروشگاه‌ها استفاده می‌شود.
اگر به دنبال راهی برای افزایش کارایی، قابلیت اطمینان، امنیت و پویایی شبکه خود هستید، استفاده از خدمات پسیو شبکه می‌تواند یک گزینه عالی برای شما باشد.
جمع‌بندی
در این مقاله به بررسی برندهای معروف و پرکاربرد در حوزه تجهیزات پسیو شبکه و خدمات پسیو شبکه پرداختیم. این تجهیزات نقش بسیار مهمی در طراحی، مدیریت و ارتقای شبکه‌های کامپیوتری ایفا می‌کنند.
در مجموع، آشنایی با این برندها و ویژگی‌های محصولات آن‌ها می‌تواند به مدیران شبکه در انتخاب تجهیزات مناسب و مدیریت شبکه کمک کند. همچنین رعایت نکات فنی در نصب و چیدمان این تجهیزات نیز از اهمیت بسزایی برخوردار است. در صورت نبود هر یک از این تجهیزات پسیو، ممکن است با خسارت‌های جبران‌ناپذیری مواجه شویم.
