کنترل شبکه یکی از کارهای بسیار دشوار محسوب میشود؛ بنابراین برای این کار نیازمند ابزارهای مختلفی خواهیم بود. بهترین ابزارهای ممکن، نرم افزارهای مانیتورینگ شبکه هستند. به کمک این نرم افزارها می‌توان کنترل بهتری روی زیرساخت‌ها و شبکه سازمان داشت. این ابزارهای مدیریت به صورت جامع و دقیق شبکه، رایانه، سرور و دیگر اجزای متصل به شبکه را آنالیز می‌کنند. همچنین به بالا بردن سطح امنیت و عملکرد بهتر شبکه کمک می‌کنند. در ادامه این مطلب به بررسی و معرفی بهترین نرم افزارهای مانیتورینگ می‌پردازیم.
منظور از مانیتورینگ شبکه چیست؟
مانیتورینگ یا نظارت شبکه به معنی نظارت دائم روی یک سیستم کامپیوتری برای شناسایی مشکلات و ایرادات احتمالی است. به کمک این مسئله می‌توان شرایط بخش‌های مختلف شبکه همچون سوئیچ‌ها، روترها، سرورها، ماشین‌های مجازی و فایروال‌ها را زیر نظر داشت. در صورتیکه فعالیت هر کدام از این بخش‌ها دچار مشکل شود، نرم افزار مدیریت شبکه، این موضوع را تشخیص داده و به مدیر شبکه اطلاع می‌دهد.
مانیتورینگ یک عمل کنشگرانه است، به عبارت دیگر نرم افزارها به صورت فعال در جستجوی مشکلات هستند و منتظر به وجود آمدن مشکل نمی‌مانند. این ویژگی موجب میشود تا مشکلات در مراحل اولیه شناسایی شوند و این امر مانع از ایجاد مشکلات بیشتر خواهد شد.
ویژگی‌های یک نرم افزار مانیتورینگ مناسب
یک نرم افزار نظارت شبکه مناسب باید برخی فاکتورها را داشته باشد. به طورکلی مهمترین مواردی که باید به دنبال آنها باشیم، شامل نظارت لحظه‌ای، نظارت جامعه بر شبکه، مقیاس پذیری گسترده، مدیریت ساده و اتوماسیون فرایند مانیتورینگ شبکه می‌شوند. در ادامه این مطلب به بررسی مجزای هر کدام از این فاکتورها می‌پردازیم.
نظارت لحظه‌ای
یکی از بزرگترین مشکلات مدیران شبکه، قطع دسترسی کاربران به شبکه است. این مشکل به قدری بزرگ و جدی است که تمامی تلاش‌های این حوزه در جهت جلوگیری از قطعی شبکه پیش می‌رود. با توجه به اهمیت این موضوع یک نرم افزار شبکه مناسب باید قابلیت نظارت لحظه‌ای داشته باشد تا کاربران متوجه نقص در شبکه یا قطع دسترسی نشوند. این نظارت لحظه‌ای کمک میکند تا مشکلات به سرعت عیبیابی و رفع شوند.
مقیاس پذیری گسترده
یکیدیگر از فاکتورهای مهمی که حین انتخاب یک نرم افزار مانیتورینگ باید مدنظر قرار دهیم، مقیاس پذیری است. نرم افزار باید امکان سازگاری با تغییر نیازها و تقاضای کاربران را داشته باشد. همچنین این نرم افزار باید با جدیدترین ابزارها و تکنولوژی‌های موجود در بازار تراز شود. این فاکتور کمک میکند تا حتی زمانی که شبکه سنگین‌تر میشود و کاربران بیشتری به سمت آن می‌آیند نیز، دچار آسیب نشود یا ضعف آن برای کاربر قابل مشاهده نباشد.
نظارت جامع بر شبکه
یک نرم افزار مدیریت شبکه باید قابلیت نظارت جامع روی تکتک اعضای سیستم را داشته باشد. اگر بخواهیم برای تمامی بخش‌های شبکه همچون روترها، سرورها، سوئیچ‌ها، برنامههای کاربردی، دستگاه ذخیرهسازی و محیط‌های مجازی یک ابزار مانیتورینگ جدا تهیه کنیم، مشکلات دوچندان می‌شوند. با توجه به این موضوع باید نرم افزاری را انتخاب کنیم که به کمک یک کنسول بتواند تمامی بخش‌های شبکه را بررسی کند.
مدیریت ساده
نظارت مناسب روی کاربران موجب میشود تا امنیت شبکه به مسئله کوچکی تبدیل شود. یک ابزار نظارت شبکه علاوهبر ارائه دسترسی به کاربران براساس نقش آنها، باید بتواند محدودیت‌هایی برای کاربران ایجاد کند تا در صورت شلوغ شدن تیم‌های فناوری اطلاعات، مرزهای عملیاتی قابل تشخیص باشند. در واقع هر کسی نباید به داده‌های مهم و حساس شبکه دسترسی داشته باشد.
اتوماسیون فرایند مانیتورینگ شبکه
یکیدیگر از فاکتورهای بسیار مهم در مانیتورینگ شبکه، اتوماسیون است که موجب میشود نرم افزار براساس مقدارهای آستانه، معیارهای چهارچوببندی شده یا مجموعه‌ای از قانون‌ها، واکنش نشان دهد. منظور از واکنش می‌تواند شناسایی یا عیبیابی خودکار، اعلان هشدار، پر شدن فضای ذخیره ارزیابی و… باشد. این فاکتور زمانی اهمیت پیدا میکند که تعداد دستگاه‌های موجود در شبکه افزایش یابند. در چنین شرایطی منابع و زمان ما بسیار محدود می‌شوند؛ بنابراین بهتر است تا حد ممکن صرفه‌جویی شود.
بهترین نرم افزارهای مانیتورینگ شبکه
به طورکلی این نرم افزارها موجب بهبود راندمان تجهیزات شبکه می‌شوند و به تشخیص بهتر خطاهای احتمالی کمک می‌کنند. با توجه به این موضوع، نرم افزار مانیتورینگ شبکه این موقعیت‌ها را ایجاد میکند تا تهدیدات احتمالی را از قبل شناسایی کنید و عملکرد شبکه را بهبود بخشید. با توجه به اهمیت و کاربرد این موضوع در ادامه به معرفی بهترین نرم افزارهای مانیتورینگ می‌پردازیم.
بهترین نرم افزارهای مانیتورینگ شبکه
نرم افزار مانیتورینگ PRTG
PRTG یکی از بهترین نرم افزارهای مدیریت شبکه و سرور محسوب میشود. این محصول توسط شرکت Paessle AG تولید شده و قابلیت‌های بسیاری دارد. در واقع این محصول قابلیت نظارت متریک‌های مختلف همچون پهنای باند، حافظه، فضای دیسک و CPU را به مدیر شبکه می‌دهد. نرم افزار مانیتورینگ PRTG پروتکل‌های ارتباطی همچون SNMP، NetFlow، WMI و… را دارد که به افزایش سرعت مانیتورینگ کمک می‌کنند. همچنین این پروتکل‌های ارتباطی قابلیت تشخیص خطا و اختلال در سیستم را دارند.
در صورتیکه خطایی شناسایی شود، هشدار آن به صورت خودکار به مدیریت شبکه ارسال میشود. این نرم افزار همچنین رابط کاربری ساده و مناسبی دارد که امکان مانیتور کردن سریع را به کاربر می‌دهد. همچنین قابلیت رسم نمودارهای تحلیلی را دارد و به مدیران شبکه برای تحلیل اطلاعات کمک میکند.
این محصول قابلیت پشتیبانی از انواع دستگاه و سیستم عامل را دارد. PRTG به ابزارهای مانیتورینگ و پشتیبانی همچون Microsoft Teams و Slack نیز متصل میشود. نرم افزار مدیریت شبکه PRTG تا ۱۰۰ متریک رایگان است؛ بااینحال برای استفاده از قابلیت‌های بیشتر باید نسخه پولی آن را تهیه کرد.
نرم افزار شبکه SolarWinds
نرم افزار مانیتورینگ SolarWinds نیز یکی دیگر از بهترین نرم افزارهای مانیتورینگ و نظارت شبکه است که به مدیران سیستم کمک میکند، نظارت دائمی روی شبکه داشته باشند. این نرم افزار به جلوگیری از مشکلاتی همچون قطعی سیستم، محدودیت منابع، ویروس‌ها و کاهش عملکرد کمک میکند. SolarWinds برای نظارت روی اجزای مختلف شبکه همچون دستگاه‌های شبکه و سرور، امکانات بسیاری در اختیار مدیریت شبکه قرار می‌دهد.
همچنین از قابلیت‌هایی مانند مدیریت کاربران، رمزنگاری، تشخیص تهدیدها و پشتیبانی از پروتکل‌های امنیتی برخوردار است. SolarWinds قابلیت تحلیل داده‌های بسیار زیادی را دارد و این امکان را به کاربر می‌دهد تا به اطلاعات مهم خود دسترسی داشته باشد. این نرم افزار مدیریت شبکه همچنین رابط کاربری سادهای دارد و به مدیران شبکه این امکان را می‌دهد که به سادگی شبکه خود را زیر نظر داشته باشند. نرم‌افزار SolarWinds همچنین قابلیت پشتیبانی از پروتکل‌های ارتباطی همچون SNMP، ICMP، WMI و… را دارد.
به کمک چنین پروتکل‌های ارتباطی می‌توان اطلاعاتی همچون پهنای باند، فضای دیسک و سلامتی سیستم را مانیتور کرد. این نرم افزار نیز از ابزارهای مانیتورینگی همچون Microsoft Teams و ServiceNow پشتیبانی میکند و امکان یکپارچه سازی آنها وجود دارد. یکی از قابلیت‌های مهم این نرم افزار داشتن داشبوردهای قابل تنظیم است. این داشبوردها به کاربران این امکان را می‌دهند تا به صورت زنده روی سلامت شبکه نظارت کنند.
نرم‌افزار مانیتورینگ ناگیوس
Nagios یکیدیگر از بهترین نرم افزارهای مانیتورینگ شبکه است که قابلیت هشدار برای مشکلاتی مانند کاهش کارایی و خطا را در بازههای زمانی مشخص دارد. این محصول از اعلان‌های خودکار و گزارش‌های پیشرفته نیز برخوردار است. ناگیوس در نظارت از بخش‌های مختلف شبکه همچون فضای دیسک، پهنای باند و فعالیت CPU کاربرد دارد و اگر مشکلی را شناسایی کند با هشدارهای دقیق آن را به مدیر سیستم اعلام میکند.
نرم افزار مانیتورینگ ناگیوس از پروتکل‌های ارتباطی همچون SSH ،NRPE ،SNMP و HTTP برخوردار است. این محصول قابلیت پیکربندی و سفارش سازی فوقالعاده‌ای دارد و به کاربران این امکان را دارند تا به صورت دلخواه شاخه‌ها، پروفایل‌ها، هشدارها و… را پیکربندی کنند. از دیگر ابزارهای پیشرفتهای که Nagios از آنها برخوردار است، می‌توان به تشخیص خودکار مشکلات، پیش بینی نیازمندی‌های سیستمی، رفع خطاها، پیش فرض‌های مانیتورینگ و مدیریت پروفایل کاربران اشاره کرد.
نرم‌افزار مانیتورینگ شبکه OpManager
این نرم افزار مدیریت شبکه نیز یکی از جامع‌ترین ابزارهای نظارت شبکه است که از قابلیت مانیتورینگ و نظارت شبکه به صورت زنده برخوردار است. OpManager از قابلیت مبتنی بر وب برای مانیتورینگ، ارائه گزارش‌ها و ابزارهای مختلف نظارت استفاده میکند. این محصول بسیار قدرتمند و کاربردی است و برای مدیریت شبکه و سرور قابل استفاده خواهد بود. OpManager این قابلیت را دارد تا از طیف گسترده ای از ابزارها همچون ServiceNow و JIRA پشتیبانی کند.
این محصول از امکانات گستردهای همچون پیشبینی نیازمندی سیستمی، تشخیص و رفع خطاها، مدیریت پروفایل کاربران جهت تنظیم اطلاعات و پیش فرض‌های مانیتورینگ برخوردار است. نرم افزار شبکه OpManager گزارش‌های مفصل و در عین حال سادهای برای مدیران شبکه ارسال میکند و موجب میشود تا مشکلات سیستمی با دقت زیاد شناسایی شوند. OpManager ابزارهای پیشرفتهای دارد که به کاهش خطرهای امنیتی شبکه کمک می‌کنند.
نرم‌افزار مانیتورینگ زبیکس
نرم افزار Zabbix نیز یکی دیگر از بهترین نرم افزارهای مانیتورینگ شبکه محسوب میشود که در نظارت روی عملکرد سیستم‌های آی تی و سازمان‌ها کاربرد دارد. به کمک زبیکس می‌توان از وضعیت دقیق و زنده برنامههای کاربردی، دستگاه‌های شبکه، سرورها، شبکه و دیگر عناصر سازمان مطلع بود. نرم افزار Zabbix این قابلیت را دارد تا اطلاعات مختلف را از منابع متفاوتی همچون دستگاه‌های شبکه، سرورهای ویندوزی و لینوکسی، سرویس‌های وب و برنامههای کاربردی جمعآوری کند.
تهیه چنین اطلاعاتی به حل دقیق مشکلات و خطاهای سیستم کمک میکند. یکیدیگر از ویژگی‌های مهم این نرم افزار مانیتورینگ، توانایی نظارت روی شبکه‌های پیچیده با هزاران دستگاه و رابط مختلف است. Zabbix قابلیت پشتیبانی از ابزارهای مختلفی همچون Slack و PagerDuty را نیز دارد. این نرم افزار مدیریت شبکه از داشبوردهای قابل تنظیمی برخوردار است، که امکان نظارت زنده روی سلامت شبکه را در اختیار شما قرار می‌دهند.
همچنین می‌تواند گزارش‌های دقیقی از عملکردهای مختلف شبکه مانند استفاده از پهنای باند و در دسترس بودن سرور تهیه کند. نرم افزار مانیتورینگ Zabbix مدیریت و پیکربندی سادهای دارد و از پروتکل‌های ارتباطی همچون JMX، SNMP، SSH و Telnet پشتیبانی میکند. علاوهبر این‌ها امکان شخصیسازی گزارش‌ها، اعلان‌های تلفنی و ایمیلی در صورت بروز خطا، هشداردهی خودکار در صورت افزایش ترافیک شبکه یا کاهش پهنای باند را دارد.
نرم افزار NetFlow Analyzer
نرم افزار NetFlow Analyzer یکیدیگر از بهترین نرم افزارهای مانیتورینگ شبکه است که در جمعآوری و تحلیل دادهها کمک بسیاری میکند. این ابزار به مدیر شبکه این قابلیت را می‌دهد تا مشکلات را به صورت دقیق شناسایی کرده و سپس عملکرد آن را ارزیابی کند. همچنین، نرم افزار NetFlow Analyzer این قابلیت را در اختیار مدیران شبکه قرار می‌دهد تا پهنای باند استفاده شده، کاربران، دستگاه‌هایی که از شبکه استفاده می‌کنند، وضعیت ترافیک شبکه و میزان دسترسی به نوع و تعداد ترافیک در هر پورت را بررسی کنند.
این نرم افزار، تحلیل ترافیک شبکه را براساس پروتکل‌های مختلف و مبدا و مقصدهای آدرس IP انجام می‌دهد. به کمک NetFlow Analyzer مدیران می‌توانند گزارش‌هایی را تهیه کنند، که شامل اطلاعات کاربران، دستگاه‌های حاضر در شبکه، میزان ترافیکی که از پهنای باند استفاده میشود و ترافیک شبکه در ساعت‌های مختلف می‌شوند.
NetFlow Analyzer همچنین زنجیره وقایع را به نمایش می‌گذارد و کمک میکند در صورت ایجاد مشکل در سریع‌ترین زمان آن را پیدا کنید. نرم افزار NetFlow Analyzer نیز مجهز به داشبورد قابل تنظیم است و قابلیت مانیتورینگ پهنای باند زنده را دارد. این محصول همچنین از ابزارهایی مانند ServiceNow و JIRA پشتیبانی میکند.
نرم افزار دیتا داگ
دیتا داگ به عنوان یک نرم افزار مانیتورینگ شبکه و تحلیل عملکرد، شناخته میشود. این ابزار برای سامانه‌های نرم افزاری که نیازمند نظارت وضعیت سیستم، متریک‌ها، رویدادها، جمع آوری لاگ‌ها، تحلیل عملکرد و جستجوی خطاها و مشکلات سامانه هستند، مناسب خواهد بود. Datadog از ۴۰۰ نوع ابزار و سرویس مختلف پشتیبانی میکند و قابلیت مانیتورینگ سرویس‌هایی همچون کانتینرها، سرورهای فیزیکی، محیط‌های مجازی و سرویس‌های ابری همچون AWS، Azure، Cloud و Google را دارد.
این نرم افزار مدیریت شبکه، داشبوردهای قدرتمند و گزارش‌های تحلیلی دارد که برای به نمایش درآوردن وضعیت سامانه‌ها، ارائه پیشنهادها برای بهبود عملکرد و پیشبینی خطرها و مشکلات آینده کاربرد دارند. دیتا داگ مزایای امنیتی بسیاری نیز دارد، که یکی از آنها حفظ امنیت اطلاعات با استفاده از رمزنگاری دو طرفه و مدیریت دسترسی یا مانیتورینگ لاگ‌ها و ترافیک داده است.
این نرم افزار، تعداد زیادی افزونه و ابزارهای اضافی در دسترس دارد که به کاربر این قابلیت را می‌دهد که برای رفع نیازهای خود از ابزارهای مختلف استفاده کند. همچنین به کمک این ابزارها مدیر شبکه می‌تواند سیستم را به صورت شخصیسازی شده مانیتور کند. Datadog از ابزارهای همچون Slack و PagerDuty نیز پشتیبانی میکند.
نرم افزار مانیتورینگ Icinga
نرم افزار نظارت شبکه Icinga یک ابزار متن باز است که جهت نظارت روی سرورها و شبکه‌ها کاربرد دارد. به کمک این نرم افزار می‌توانید پهنای باند شبکه، سرورها، خطاها و دیگر جزئیات را بررسی کرده و در صورتیکه مشکلی ایجاد شود، آن را در سریع‌ترین زمان ممکن رفع کنید. Icinga یکی از نرم افزارهای مدیریت شبکه مرسوم محسوب میشود که برای پروژه‌های بزرگ و کوچک، زیرساخت‌های ابری و دیگر امور شرکت‌ها قابل استفاده است.
این ابزار قابلیت تهیه گزارش و هشدار دادن به مدیریت شبکه را دارد. همچنین کمک میکند تا مدیران در سریع‌ترین زمان ممکن از وضعیت سرورها آگاه شوند و اقدامات لازم را انجام دهند. این نرم افزار براساس نرم‌افزار ناگیوس گسترش یافته و با پلاگین‌های آن نیز سازگار است. Icinga همچنین با ابزارهایی مانند Grafana، Elastic search و Promethus سازگار است و امکان فعالیت با آنها را دارد.
نرم افزار شبکه Sematext
Sematext یکیدیگر از بهترین نرم افزارهای مانیتورینگ شبکه است. این ابزار بسیار قدرتمند و جامع است و قابلیت‌های بسیاری به کاربران ارائه می‌دهد. Sematext اطلاعات شبکه را جمع آوری و تجزیه و تحلیل کرده و به مدیر شبکه کمک میکند تا به طور تاثیرگذاری عملکرد شبکه را بررسی کند. Sematext امکان جمعآوری و نمایش داده‌های مربوط به شبکه را به صورت زنده دارد. چنین قابلیتی موجب میشود تا مدیر شبکه به صورت لحظه‌ای وضعیت را بررسی کرده و در صورتی که مشکلی ایجاد شود در سریع‌ترین زمان ممکن آن را حل کند.
نرم افزار Sematext می‌تواند داده‌های تاریخی را به نمایش درآورد تا مدیریت شبکه الگو و روندهای طولانی مدت را نیز مورد بررسی قرار دهد. بررسی این دادهها کمک میکند تا در صورت نیاز زیر ساخت شبکه بهبود یابد. Sematext همچنین می‌تواند شبکه‌های پیچیده و توزیع شده را مانیتورینگ کند. تجزیه و تحلیل لاگ‌های شبکه، نمودارهای زمانی و گزارش‌های جامع از دیگر ویژگی‌های این نرم‌افزار محسوب می‌شوند.
ابزار Obkio
Obkio یکی از نرم افزارهای بسیار رایج میان متخصصان شبکه است. این ابزار از تکنولوژی‌های پیشرفتهای برخوردار است که به مدیران شبکه امکان مشاهده و کنترل حین عملکرد را می‌دهد. یکی از مهمترین ویژگی‌های Obkio امکان بررسی و نظارت در زمان واقعی روی عملکرد شبکه است. همچنین این ابزار می‌تواند با تکیه بر پینگ و تراسرت، مشکلاتی همچون تاخیر، عملکرد شبکه و عدم پایداری را ارزیابی و به مدیر شبکه اعلام کند.
چنین ویژگی کمک میکند تا مسئول شبکه در سریع‌ترین زمان ممکن مشکلات و نقاط ضعف را شناسایی کرده و در صورت نیاز تغییراتی ایجاد کند. این نرم افزار همچنین امکان ارائه گزارش‌ها و نمودارهای جامع را دارد و بر این اساس می‌تواند اطلاعات کاملی از الگوها و روندهای طولانی مدت به مدیر شبکه ارائه دهد. Obkio می‌تواند براساس داده‌های جمعآوری شده، تحلیل و بررسی متریک‌های مختلف شبکه همچون پهنای باند، تاخیر، تداخل‌های شبکه و بسته‌های گمشده را انجام دهد.
جمع‌بندی
به طورکلی بهتر است انتخاب نرم افزار مدیریت شبکه براساس فاکتورهای مهمی که اشاره کردیم، انجام شود. نرم افزارهای بسیاری در بازار وجود دارند که از قابلیت‌های بسیاری برخوردار هستند، از آنها می‌توان به PRTG، SolarWinds، Nagios، OpManager، Zabbix، NetFlow Analyzer، Datadog، Icinga، Sematext و Obkio اشاره کرد. این ابزارها از بهترین نرم افزارهای مانیتورینگ شبکه هستند، و همانطور که اشاره شد قابلیت‌های بسیاری دارند.
